Chữa trị bằng thuốc võ cổ truyền có tác dụng đối với mọi chấn thương, trật đả, nhằm thiết lập sự cân bằng âm - dương, điều hòa cơ thể, phục hồi các chức năng tạng phủ, kinh lạc, gân xương và làm hàn gắn các sang chấn như gãy xương, bong gân, trật khớp, bị đâm chém hoặc đánh trúng huyệt đạo...
A. 8 bài thuốc chữa trị nội thương.
1. Bài giải độc thang: Do võ sư, lương y Nguyễn Bá Ngọc, huyện Tây Sơn, cung cấp.
- Quy vĩ 8 gam
- Chỉ thiệt 8 gam
- Trần bì 4 gam
- Hồng hoa 8 gam
- Quế chi 4 gam
- Huyết kiệt 4 gam
- Ngưu tất 4 gam
- Nhi trà 4 gam
- Điền thất 4 gam
- Xích thược 8 gam
- Đào nhân 8 gam
- Tô mộc 4 gam
- Sanh địa 8 gam
- Thổ phục linh 8 gam
- Đỗ trọng 4 gam.
* Cách dùng:
- Sắc 3 chén nước còn một chén. Khi uống pha thêm 1 ly rượu nhỏ.
- Sau khi uống 3 thang phải uống thêm 1 thang thuốc bổ.
* Chú ý: Có thai không dùng.
Để chữa trị các chấn thương do tập luyện và do bị trúng đòn của đối phương, tổ tiên chúng ta đã kết hợp giữa phương pháp điều trị dùng thuốc của nền y học cổ truyền Việt Nam với phương pháp chữa trị các chấn thương, kể cả nội và ngoại thương bằng cách day, nắn, bóp, bấm huyệt, châm cứu, kết hợp với dùng thuốc Nam, thuốc Bắc.
 |
| Một số bài thuốc chữa nội thương, ngoại thương, huyệt đạo trong võ thuật! |
Truyền thống y học cổ truyền từ đây được gắn liền với các phương pháp chữa trị chấn thương và là một chuyên khoa của nền y học cổ truyền Việt Nam.
Các danh y, lương y chuyên khoa ở tỉnh Bình Định đã nghiên cứu, vận dụng, tiếp thu, kế thừa và sáng chế các phương thuốc sẵn có của địa phương; đồng thời nghiên cứu ứng dụng các phương thuốc võ trong nước cũng như ngoài nước vào điều kiện của Bình Định, đã để lại những kinh nghiệm và bài thuốc chữa trị có hiệu quả. Hiện Sở TDTT Bình Định đã thu thập và phát hiện hơn 200 bài thuốc võ cổ truyền của các danh y, võ sư, lương y trong tỉnh cống hiến. Trong đó, Hội đồng khoa học, Sở Y tế và Hội Y học cổ truyền Bình Định đã chọn lọc ra 34 bài thuốc tiêu biểu, mang tính chất vừa đa dạng, vừa hiệu nghiệm.
2. Bài trật đả thang: (Bị đánh té, đánh nặng đòn) Do võ sư, lương y Trương Văn Vịnh (biệt hiệu Phi Long Vịnh) ở huyện Tuy Phước, cung cấp.
- Qui vĩ 8 gam
- Nhũ hương 6 gam
- Đào nhân 14 hột
- Mộc hương 4 gam
- Mộc thông 4 gam
- Sinh địa 12 gam
- Cam thảo 4 gam
- Một dược 8 gam
- Sanh khương 4 lát
- Xuyên khung 12 gam
- Tục đoạn 8 gam
- Ô dược 4 gam
- Tô mộc 4 gam
- Trạch lan 4 gam
Cách dùng: Sắc 3 chén nước còn 1 chén, pha thêm 1 ly rượu nhỏ, một ly nước tiểu trẻ em (đồng tiện), uống ngày một thang.
Sau đây là cách gia giảm trúng đòn ở thượng, trung, hạ bộ trong bài thuốc trên:
- Bị đánh té ứ huyết tại ngực gia thêm Sa nhâm 4 gam.
- Bị đánh trúng cổ họng khò khè gia thêm Bắc hạnh nhân 6 gam, Chỉ xác 6 gam.
- Bị đánh trúng đòn mà bệnh nhân phát cười thì gia Nhân sâm 4 gam, Hồ hoàng 4 gam, nếu nặng gia thêm Xuyên huỳnh liên 8 gam, Thần sa 2 gam.
- Bị đánh trúng tắt tiếng gia thêm Xuyên bồ 4 gam, Mộc hương 8 gam.
- Bị đánh bí đái: Gia thêm Đại hoàng 8 gam, nếu nặng gia Đương quy 8 gam, Phác tiêu 4 gam.
- Bị đánh bí đại tiện gia thêm Kinh giới 4 gam, Đại hoàng 4 gam, Cù mạch 4 gam.
- Bị đánh tiểu tiện ra máu gia thêm vỏ trái lựu 4 gam, cây cà dòn 8 gam.
- Bị đánh phân ra trong miệng, gia thêm Đinh hương 4 gam, Thảo quả 4 gam, Nam tinh 4 gam.
- Bị đánh thụt lưỡi, nói ú ớ gia thêm Nhân sâm 4 gam, Huỳnh liên 4 gam, Thạch cao 4 gam.
- Bị đánh le lưỡi dài cả tấc thêm Cương tàm 4 gam, Phục long can 4 gam, Xích tiểu đậu 100 hột.
Kỵ thai.
3. Bài trục ứ thang: Do võ sư, lương y Nguyễn Hữu Nghĩa (Tuy Phước) cung cấp.
- Đỗ trọng 8 gam
- Tục đoan 8 gam
- Cốt toái bổ 8 gam
- Mộc hương 8 gam
- Huỳnh cầm 8 gam
- Huyết giác 8 gam
- Xương bồ 4 gam
- Đương quy 8 gam
- Thổ phục linh 8 gam
- Đào nhân 8 gam
- Binh lang 8 gam
- Hoạt thạch 4 gam
- Hương phụ 8 gam
- Xuyên tam thất 8 gam
- Huyết kiệt 8 gam
- Hồng hoa 4 gam
- Nhi trà 8 gam
- Nhũ hương 8 gam
- Một dược 8 gam
- Lư hội 4 gam
- Bạch chỉ 8 gam
- Xuyên khung 8 gam
- Đại hoàng 8 gam
- Tự nhiên đồng 8 gam
- Sanh địa 8 gam
Cách dùng:
-Nước đầu 4 chén sắc còn 1 chén.
- Nước hai 3 chén sắc còn 8 phân.
Nước nào uống nước đó, uống xong đi cầu khoảng 3 lần, sau 3 ngày hết đau, hết tức.
Kỵ thai
4. Bài ứ huyệt nội thương toàn thân: Do võ sư, lương y Lê Minh Hoàng (An Nhơn) cung cấp.
Sanh địa 16 gam
Đương quy 12 gam
Hồng hoa 6 gam
Đào nhân 8 gam
Xuyên tam thất 8 gam
Liên kiều 8 gam
Cốt toái bổ 12 gam
Đại hoàng 8 gam
Nhũ hương 8 gam
Một dược 8 gam
Chi tử 8 gam
Xuyên bối mẫu 8 gam
Chỉ xác 8 gam
Bạch chỉ 8 gam
Xuyên khung 8 gam
Xích thược 8 gam
Cát lâm sâm 8 gam
Cam thảo 4 gam
Xích bạch linh 8 gam
Xa tiền tử 12 gam
Tục đoạn 12 gam
Bạch truật 12 gam
Mộc qua 8 gam
Cách dùng: Sắc 2 nước: Lần 1: Đổ 4 chén còn 1 chén; lần 2: Đổ 3 chén còn 8 phân. Hai nước hòa chung chia 2 lần uống mỗi ngày sau bữa ăn và trước khi đi ngủ. Nếu bệnh nhân trên 50 tuổi gia thêm Thục địa 12 gam. Nếu bệnh nhân té từ trên cây xuống phải dùng Chánh châu sa mễ 4 gam tán bột, cho uống trước khi dùng thuốc này. Chú ý phụ nữ có thai và đang hành kinh không được dùng.
5. Bài trật đả dược Hoàn phương: Do lương y Phan Tiên Dền (Hoài Nhơn) cung cấp.
Chi tử 4 gam
Trầm hương 12 gam
Nga truật 12 gam
Đào nhân 12 gam
Cổ tử 8 gam
Ngưu hoàng 12 gam
Mộc hương 8 gam
Thổ biệt 8 gam
Hùng đởm 12 gam
Cốt toái bổ 12 gam
Trân châu 8 gam
Điền thất 12 gam
Điêu lân trúc 12 gam
Đông bì 12 gam
Trạch lan 8 gam
Cao ly sâm 12 gam
Độc hoạt 4 gam
Địa long 8 gam
Hồng hoa 12 gam
Hổ phách 4 gam
Khương hoạt 4 gam
Tam lăng 4 gam
Cách dùng: Tán thành bột, làm viên hoàn, ngày 12-20 gam, chia làm 2 lần uống.
6. Bài trật đả dược tửu phương: Do võ sư, lương y Trần Khải (Tuy Phước) cung cấp.
Nhi trà 12 gam
Huyết kiệt 12 gam
Sanh cam thảo 4 gam
Quế chi 16 gam
Hồng hoa 12 gam
Ngưu tất 8 gam
Tộ mộc 20 gam
Một dược 12 gam
Đỗ trọng 8 gam
Hương phụ (chế) 16 gam
Sanh địa 12 gam
Đương quy 12 gam
Cách dùng: Ngâm 1 lít rượu mỗi ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 1 ly nhỏ.
Chủ trị: Làm tan ứ máu, trừ phong thấp.
7. Bị đánh nặng thổ huyết: Do Lương y Nguyễn Tử Trát (Hoài Nhơn) cung cấp.
Cây chuối tiêu chưa trổ: 1 cây
Sanh địa long (con trùn): 10 lượng (400 gam)
Cách dùng: Cây chuối chẻ đôi, móc bỏ ruột cho một nắm muối ăn trộn đều với địa long, cho vào lòng cây chuối, ép lại, bó thật kỹ, dùng lửa than nướng thật chín, lấy ra nắm 2 đầu cây chuối vắt lấy nước hòa với Đồng tiện cho uống.
Công dụng: Bị đánh đòn thổ huyết.
8. Dược tửu phương: Do võ sư, lương y Cửu Bút (Tây Sơn) cung cấp.
Nhi trà
Nhũ hương
Xuyên sơn giáp
Tự nhiên đồng
Hồng hoa
Xuyên tam thất
Đào nhân
Quy vĩ
Một dược
Xuyên khung
Châu sa mễ
Huyết kiệt
Cách dùng: Tán nhỏ ngâm rượu, mỗi ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 1 ly nhỏ.
Chủ trị: làm tan tiêu máu ứ, bị thương chảy máu dùng xác thuốc đắp vào thì lập tức cầm máu. Sau khi đắp thuốc cấm tắm nước lã.
B. 6 bài thuốc chữa trị ngoại thương:
1. Bài chính cốt tử kim đơn: (Thuốc tán) do lương y Phan Tiên Dền (Hoài Nhơn) cung cấp.
Xuyên quy 12 gam
Xích thược 12 gam
Hồng hoa 12 gam
Đào nhân 12 gam
Nhi trà 8 gam
Huyết kiệt 8 gam
Bạch linh 12 gam
Liên nhục 12 gam
Xa tiền 8 gam
Mộc thông 8 gam
Đại hoàng 8 gam
Đơn bì 8 gam
Nhũ hương 8 gam
Một dược 8 gam
Mộc hương 4 gam
Chỉ xác 8 gam
Cách dùng: Tất cả tán thành bột mịn, mỗi lần uống 12-20 gam, hòa với 1 ly nhỏ, uống ngày 2 lần.
Công dụng: Chữa sai khớp, bong gân, gãy xương.
2. Bài thuốc dán: Do võ sư, lương y Nguyễn Bá Ngọc (Tây Sơn) cung cấp.
Một dược 8 gam
Huyết kiệt 4 gam
Đại hoàng 4 gam
Đào nhân 4 gam
Nhi trà 4 gam
Lư hội 8 gam
Cách dùng: Cơm nếp quết thật nhỏ, nhuyễn dẻo. Các vị thuốc trên dán thật mịn trộn nhào chung với cơm nếp, trải mỏng trên tấm vải, đắp lên chỗ bị thương, bỏ lửa nằm.
 |
| Một số bài thuốc chữa nội thương, ngoại thương, huyệt đạo trong võ thuật! |
Công dụng: Bị thương đòn, đau tức ngực, đau lưng, tê bại.
3. Bài trục ứ phương thang: Do võ sư, lương y Nguyễn Chánh (An Nhơn) cung cấp.
Nước chanh 1 chén nhỏ
Nước tiểu trẻ em (đồng tiện) 1 chén nhỏ.
Rượu trắng 1 chén nhỏ.
Cách chế: 3 vị trên đem đun sôi, khi sôi bỏ vào 3 cái đinh sét, đem xuống lấy nước để nguội uống.
Chủ trị: Trục hết máu ứ cả thân châu, rất thần hiệu.
4. Thuốc bó trật đả, bong gân: do võ sư, lương y Lưu Dư Khoa (An Thái - An Nhơn) cung cấp.
Lá gấc 30 gam
Lá si 30 gam
Lá lốt 30 gam
Huyết giác 20 gam
Thiên niên kiện 30 gam
Quế chi 30 gam
Đại hồi 16 gam
Ngải cứu (diệp) 16 gam
Lá bạch hoa xà 20 gam
Cách dùng: Tất cả các vị giã nát trộn với dấm thanh, xào nóng, đắp hoặc băng lại chỗ sưng đau. Nếu nặng, phết thuốc trên lá chuối hoặc vải băng bó lại.
5. Bài thương cân dược thủy (thuốc xoa bóp):
Địa liền 20 gam
Huyết giác 20 gam
Quế chi 12 gam
Đại hồi 12 gam
Xích thược 8 gam
Đinh hương 4 ga
Ô dầu 8 gam
Hồng hoa 8 gam
Quy vĩ 8 gam
Tán nhỏ ngâm với một lít rượu để dùng xoa bóp.
Tác dụng: thông khí, hoạt huyết, tán ứ, hết sưng đau.
Cách xoa: Xoa bóp vào chỗ bị bong gân, sai khớp, vết bầm, sưng đau. Ngày xoa 2-3 lần, không xoa vào chỗ chảy máu.
6. Bài trật đả hoàn phương: Do võ sư, lương y Nguyễn An Ngự (Phù Cát) cung cấp.
An tích hương 8 gam
Chánh ngưu hoàng 8 gam
Cát căn 8 gam
Một dược 6 gam
Đại sanh địa 12 gam
Chánh xạ hương 4 gam
Chế hổ cốt 20 gam
A giao 8 gam
Hổ phách 8 gam
Nhũ hương 8 gam
Đại thục địa 16 gam
Chánh tây quy 20 gam
Xuyên tâm thất 8 gam
Phụng hoàng y 40 gam
Cẩu tích 12 gam
Cách dùng: Các vị sao dòn, tán thật nhỏ, rây mịn, nhào với mật ong làm hoàn. Dùng châu sa bạc làm áo. Mỗi lần uống 8 gam, ngày uống 2 lần.
Chủ trị: Chữa các bệnh: Bị đánh té, đứt gân, gãy xương, tan máu ứ, hết đau sưng.
C. 6 bài thuốc hóa giải các huyệt đạo
Do võ sư, lương y Thích Huyền Ấn (Quy Nhơn) cung cấp.
1. Bài thập tam Vị phương
Xuyên khung 8 gam
Quy vĩ 12 gam
Huyền hồ 8 gam
Mộc hương 8 gam
Đào nhân 8 gam
Viễn chí 8 gam
Tam lăng 6 gam
Nga truật 8 gam
Thanh bì 8 gam
Ô đước 8 gam
Tô mộc 8 gam
Cốt toái bổ 8 gam
Xích thược 8 gam
Nếu đại tiện không thông, táo bón thì gia thêm Đại hoàng 8 gam.
Nếu tiểu tiện không thông thì gia thêm Xa tiền tử 12 gam.
Vị khẩu không mở thì gia thêm Hậu phác 8 gam, Sa nhân 8 gam.
Cách dùng: Sắc uống với rượu.
Chủ trị: Thông trị các bệnh trật đả, tổn thương.
Kỵ thai.
 |
| Một số bài thuốc chữa nội thương, ngoại thương, huyệt đạo trong võ thuật! |
Xuyên khung (sao rượu) 12 gam
Ngũ linh chi (sao dấm) 12 gam
Tiền hồ (sao) 12 gam
Thanh bì (sao dấm) 12 gam
Ngũ gia bì 40 gam
Khương hoạt (sao) 12 gam
Thổ biệt (con dán đất) (rượu sao) 32 gam
Mộc hương 24 gam
Quảng bì (sao) 16 gam
Ô đước (sao) 12 gam
Đương quy 24 gam
Phá cố chỉ 16 gam
Hầu cốt 20 gam
Huyết kiệt 32 gam
Tần giao 12 gam
Đào nhân 20 gam
Nga truật 20 gam
Nguyệt thạch 40 gam
Xuyên bối mẫu 16 gam
Chỉ xác 12 gam
Phỉ tử 12 gam
Nguyên hồi 16 gam
Tự nhiên đồng 32 gam
Sa nhân 8 gam
Tam lăng 16 gam
Châu sa 12 gam
Cát căn 12 gam
Xạ hương 4 gam
Đỗ trọng 16 gam
Nhục quế 12 gam
Thổ cầu 12 gam
Bồ hoàng 12 gam
Tang ký sanh 12 gam
Trầm hương 12 gam
Tô mộc 16 gam
Quýt hồng 12 gam
Cách dùng: Các vị điều chế tán thành bột, lại gia vào 2 chén sữa trâu, giã lộn cho đều đựng vào trong bình (lọ). Khi bị trọng thương mỗi lần uống 12 gam, nếu nhẹ uống 6 gam, uống với rượu.
3. Bài gia giảm thập tứ vị phương thang
Thổ phi tử 4 gam
Nhục quế 4 gam
Lưu ky nô 4 gam
Bồ hoàng 4 gam
Đỗ trọng 4 gam
Huyền hồ 4 gam
Thanh bì 4 gam
Chỉ xác 4 gam
Hương phụ tử 4 gam
Ngũ linh chi 4 gam
Quy vĩ 4 gam
Sa nhân 4 gam
Ngũ gia bì 4 gam
Quảng bì 8 gam
Cách dùng: Sắc xong pha với rượu uống
4. Bài tử kim đơn phương
Nhũ hương 20 gam
Một dược 20 gam
Mộc nhĩ 24 gam
Thổ biệt 24 gam
Xạ hương 12 gam
Huyết kiệt 20 gam
Cốt toái bổ 20 gam
Ô đước 24 gam
Quy vĩ 20 gam
Ma bì 16 gam
Tự nhiên đồng 20 gam
Bồn tiêu 40 gam
Đại hoàng 16 gam
Cách dùng: Các vị trên nghiền thành bột, rây mịn. Mỗi lần uống với rượu.
- Nếu thổ huyết thì uống 2 gam
- Đàn bà bị băng huyết uống 1,5 g, dùng đồng tiện hòa với rượu mà uống.
- Gãy xương uống 3-4g với rượu.
Tùy bệnh nặng hay nhẹ uống 3-4 lần thôi. Mỗi ngày uống 1 lần từ 1-2 gam.
5. Bài thất ly tán: Do võ sư, lương y Lê Minh Hoàng (An Nhơn) cung cấp.
Huyết kiệt 4 gam
Nhân trung bạch 4 gam
Cam thạch 6 gam
Trắc bá diệp 6 gam
Đương quy 8 gam
Long cốt 4 gam
Một dược 4 gam
Nhũ hương 4 gam
Tang bạch bì 4 gam
Tử thảo nhung 4 gam
Sanh địa 6 gam
Tự nhiên đồng 6 gam
Đan sâm 4 gam
Tất cả tán bột thật mịn, trộn đều. Dùng thịt heo nạc luộc lấy nước uống với thuốc bột. Mỗi lần uống một muỗng cà phê, ngày uống 2 lần sáng tối.
Dựa vào 5 bài thuốc trên chỉ định uống khi bị đánh trúng đòn điểm huyệt sau đây thì dùng (một số huyệt nguy hiểm):
- Huyệt cự khuyết: Dùng thang "Thập tam vị phương" gia thêm Cát cánh 4 gam, Xuyên bối mẫu 4 gam, sắc thuốc 2 thang 2 ngày. Sau đó uống "Đạt mạng đơn" 3 hoặc 5 lần, mỗi lần 6-12 gam. Sau tiếp uống "Tử kim đơn" 2-3 lần là mạnh.
- Huyệt khí khải, quan nguyên: Dùng thang "Thập tam vị phương" gia thêm Mộc hương 4 gam, Tam lăng 6 gam sắc xong cho thêm thuốc "Thất ly tán" một phân năm ly (nửa gam), sau đó uống thêm 2 thang "Gia cảm thập tứ vị phương" là mạnh.
- Huyệt mạng môn: Dùng thang "Thập tam vị phương" gia thêm Đào nhân 4 gam sắc uống. Khi sắc xong, gia thêm "Thất ly tán" 6 gam mà uống, sau uống thêm "Đạt mạng đơn".
- Huyệt thận du (thận môn): Dùng thang "Thập tam vị phương" gia thêm Cốt toái 6 gam, Đỗ trọng 6 gam, sắc uống. Sau đó uống "Đạt mạng đơn" 3 lần, mỗi lần 6-12 gam.
- Huyệt thiên đột: Dùng thang "Thập tam vị phương" gia thêm Chỉ xác 12 gam, Cao lương khương 4 gam. Sắc xong gia "Thất ly tán" 1 gam uống để trừ ứ huyết ở trong tâm. Uống thuốc mà có đi ỉa chảy là mạnh.
- Huyệt nhũ căn: Dùng thang "Thập tam vị phương" gia thêm Uất kim 6 gam, Lưu ky nô 6 gam. Sắc xong gia "Thất ly tán" 1 gam, thiếp theo uống "Đạt mạng đơn" 2 lần là lành.
- Huyệt não bộ: Dùng thang "Thập tam vị phương" gia thêm Đương quy 4 gam, Xuyên khung 4 gam. Sắc xong gia thêm "Thất ly tán" 1,5 gam uống, kế đó uống thêm "Đạt mạng đơn" 3-5 lần là lành.
Ngoài ra, còn có bài thuốc chữa trị khi bị đánh trúng bao tử gây thổ huyết của cố võ sư, lương y nổi tiếng Đinh Hề (Tây Sơn).
6. Bài tử huyệt thang
Tam thất 4 gam
Mộc hương 6 gam
Xích thược 4 gam
Trần bì 4 gam
Quế chi 4 gam
Cát hồng 4 gam
Hắc dương can 4 gam
Dâm dương hoắc 8 gam
Linh sa 12 gam
Huyết kiệt 4 gam
Thanh bì 4 gam
Thạch chỉ 4 gam
Cam thảo 4 gam
Cách dùng: sắc uống với Đồng tiện 1 ly hoặc rượu 1 ly, chế vào thuốc.
Chủ trị: Bị đánh trúng vào bao tử (dạ dày, vùng thượng vị) gây ra thổ huyết, nôn ra máu.
Toàn bộ bài thuốc nói trên đều được lý giải, phân tích cách sử dụng, chủ trị, các vị thuốc, các phương pháp và công dụng cụ thể. Trong đó, có một số bài thuốc do bị thất truyền, bị bớt dấu hoặc bị tam sao thất bổn, nay có điều kiện phát hiện để bổ sung hoàn chỉnh, giúp việc chữa trị, đặc biệt là giải các huyệt đạo được chuẩn xác hơn.
Đơn vị chia sẻ thông tin
- Nhà Thuốc Thân Thiện - Friendly Pharmacy
- Hotline: 0916893886 - 0856905886
- Website: nhathuocthanthien.com.vn
- Địa chỉ: Số 10 ngõ 68/39 đường Cầu Giấy, phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy, Hà Nội
Điểm 4.6/5 dựa vào 87 đánh giá
